5 tips van gemeente Zutphen op weg naar energieneutraal in 2050

Om de ambitie van gemeente Zutphen waar te maken is de concrete doelstelling om op drie locaties binnen de gemeente woningen aan te sluiten op het warmtenet. Twee van deze locaties met thermische energie uit oppervlakte water en een locatie met thermische energie uit afvalwater. De rivier de IJssel, waar Zutphen aan gelegen is, wordt gebruikt als een collectieve en duurzame bron bij het verwarmen en koelen van de bestaande gebouwde omgeving. Eén van die benoemde locaties is de buurt Helbergen in de wijk Waterkwartier waarin het project warmtenet Thermische Energie Oppervlaktewater (TEO) is gestart. De wijk Helbergen doet dienst als voorbeeldwijk waarmee 12.000 woningen t/m 2050 worden aangesloten op een warmtenet. Op het project TEO is in 2021 een Gelderse Proeftuin subsidie ontvangen van de Provincie Gelderland.

Bij het project TEO zijn veel verschillende partners betrokken, waarbij ieder zijn eigen verantwoordelijkheden heeft. Zo zijn gemeente Zutphen, Stichting Woonbedrijf Ieder1, Coöperatieve vereniging ZutphenEnergie, Firan (aanbieder van slimme energie-infra oplossingen voor gebouwen, gebieden en gemeenten) en Rijkwaterstaat Oost-Nederland (als beheerder van de IJssel) betrokken als ketenpartners. En gemeente Zutphen, Provincie Gelderland, Waterschap Rijn en IJssel, Liander en Warmte uit Water (Alliander en Rijkswaterstaat) als transitiepartners.

Om het project TEO tot een succes te brengen heeft de gemeente Zutphen samen met alle partners een Letter of Intent (LOI) ondertekend waarin de gezamenlijke ambities en afspraken zijn vastgelegd.

Gemeente Zutphen heeft, met ondersteuning van externe bureaus zoals de Werkmakers en Bureau Duwtje, diverse initiatieven opgezet om burgers te betrekken. In de buurt is een kerngroep tot stand gekomen met wie de gemeente gesprekken voert. In samenwerking met de bewoners is een Buurtagenda opgezet. Ook is er een Communicatieparticipatie plan opgesteld om de buurt in te gaan en om bewoners stapsgewijs mee te nemen in wat aansluiting op het warmtenet voor hen betekent en hoe hun woning beter te isoleren is.

Bij de uitwerking van het TEO project liep  Kristiaan Tent tegen belemmeringen aan. “Ik heb mega veel lijsten en adressen en dat werkt niet. Je hebt geen beeld welke woningen dit eigenlijk zijn en waar die zich bevinden. Ik ging op zoek naar een programma waarin alle gegevens visueel zichtbaar zijn op één platform.” vertelt Kristiaan. “We zetten het Cuby platform van SBLC in voor het TEO project. In Cuby worden de lange lijsten zichtbaar gemaakt, zodat je direct de locatie in beeld hebt én de gegevens ziet die je nodig hebt. We kunnen in Cuby ook mooi onze eigen data laten koppelen. Naast de gegevens die al in Cuby aanwezig zijn, zoals energielabels, energiegebruik, de berekende gevel, vloer en dakoppervlakken, hebben we nu ook inzicht welke woningen in particulier eigendom zijn en welke woningen via woningcorporaties worden verhuurd.”

Onze projectpartners hebben waardevolle data en informatie die nodig is voor de project voorbereiding. Bijvoorbeeld over de locaties waar de nieuwe warmte installatie kan worden geplaatst. Woonbedrijf ieder1 heeft bijvoorbeeld zijn eigen woningen nu in beeld, maar heeft nu ook zichtbaar waar de ketels hangen. IJsselwarmte BV, Firan en andere betrokkenen bij het TEO project krijgen vanuit de gemeenten toegang tot Cuby.

 “Een ander voordeel van het samenwerken op één platform is dat je de gegevens direct beschikbaar hebt en kunt checken of je gegevens uit de verschillende lijsten kloppen.”, geeft Kristiaan verder aan. Hierdoor hoef je niet meer vanuit de grote hoeveelheid afzonderlijke lijsten te werken. “Het gaat erom dat de partners uit één platform dezelfde informatie halen. Het doel is dat ze met die gegevens verder gaan werken. Deze gegevens worden gebruikt om de businesscase door te rekenen.”

“Een belangrijke behoefte is om bewoners in alle fasen van het proces van denken en kiezen van de juiste informatie te voorzien. Op dit moment is er veel gedetailleerde informatie beschikbaar die gericht is op de fase van maken van keuzes. Dit vloeit voort uit de druk om te handelen en waarschijnlijk ook bewogenheid en betrokkenheid van beleidsmakers. Maar ondertussen creëren we een overload aan informatie terwijl mensen vaak druk zijn met allerlei andere vraagstukken. Er is te weinig aandacht voor de fase die daarvoor zit, namelijk de oriëntatiefase. Dit lijkt globaal, maar we weten allemaal dat in die fase mensen belangrijke keuzes maken. En waar is dat op gebaseerd? Je zou dit kunnen vergelijken met ‘dwalen in een warenhuis’ of ‘op zaterdag naar Intratuin’. We gaan met tassen vol het warenhuis uit zonder een verkoper gesproken te hebben. Op welke informatie is onze keuze dan gebaseerd? En waarom doen we in de verduurzaming van de woning dan allemaal zo serieus? Kan het niet wat soepeler? De les van ‘dwalen in het warenhuis’ is dat mensen kennelijk met algemene informatie toch in staat zijn om keuzes te maken. En dat is onze inzet: kunnen we maximale informatie verstrekken met een minimum aan gegevens en toch zorgen voor een hoge mate van betrouwbaarheid.” 

“Cuby geeft met een minimum aan gegevens (lees: kadaster- en energieinformatie) een maximale betrouwbaarheid. Dat betekent dus niet investeren in nog meer informatie, maar in slimme algoritmen die uit de bestaande data bewoners relevante informatie geven om hun keuze te maken of om aan het begin van het keuzeproces voldoende richting te geven. Dit is de kern van hoe wij naar Cuby kijken en waar verder doorontwikkeling het product nog sterker kan maken.” 

Als je Cuby in 4 woorden mag omschrijven, welke zou je dan gebruiken en waarom?

• Flexibel, er zijn veel selecties mogelijk
• Beperkt, er is geen overkill aan informatie
• Betrouwbaar, met de kadastergegevens als bron
• Toegankelijk, relatief eenvoudig te gebruiken